Η ιατρική ειδικότητα της Φυσικής Ιατρικής & Αποκατάστασης είναι η κύρια ειδικότητα που ασχολείται με την βελτίωση της σωματικής και γνωσιακής λειτουργικότητας, των δραστηριοτήτων, της συμμετοχής (συμπεριλαμβανομένης της ποιότητας ζωής) και την τροποποίηση προσωπικών και περιβαλλοντικών παραγόντων με στόχο το περιορισμό της κινητικής κατα κύριο λόγο αναπηρίας.
Οι τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της Φυσικής Ιατρικής & Αποκατάστασης αφορούν αφενός την μεγάλη επίδραση της σύχρονης τεχνολογίας και αφετέρου τις πρόσφατες αποφάσεις της ΠΟΥ στον τομέα της αναπηρίας.
Στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών και της ΠΟΥ η αναπηρία φωτίζεται επι σειρά δεκαετιών προετοιμάζοντας την υδρόγειο στην πλέον ώριμη και σύγχρονη αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρία κάτω από το πρίσμα της αλληλεγγύης και όχι της φιλανθρωπίας. Η μεγιστοποιήση της λειτουργικότητας και της επανένταξης των ατόμων με αναπηρία αποτελούν τους στόχους των σύγχρονων προγραμμάτων Αποκατάστασης τα οποία πλαισιώνονται από τη χρήση της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της υψηλής τεχνολογίας, για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς. Η προγραμματισμένη και ομαλή διαδοχή των προγραμμάτων Αποκατάστασης σε διαφορετικές δομές από την υπερ-οξεία έως και την χρόνια φάση, αποτελεί σήμερα την πλέον ενδεδειγμένη μέθοδο για την βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών Αποκατάστασης και ταυτόχρονα τον περιορισμό του κόστους αυτών.
Δομές Αποκατάστασης:
- Τμήματα Αποκατάστασης μέσα σε γενικά και ειδικά νοσοκομεία
- Συμβουλευτική από κινητές ομάδες Αποκατάστασης σε γενικά νοσοκομεία
- Εξειδικευμένα κέντρα Αποκατάστασης με εσωτερική και εξωτερική νοσηλεία
- Υπηρεσίες Αποκατάστασης στα πλαίσια της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και της κοινότητας
Γιατί απαιτείται μία διεθνής συνθήκη για τα άτομα με αναπηρία:
Σαν μια απάντηση στην γεγονός ότι το 10-15% (!) της ανθρωπότητας είναι άτομα με κάποια αναπηρία ( >650 εκατομμύρια άτομα) και περίπου 80% αυτών ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο πληθυσμός της γης γερνάει και με τους ρυθμούς αυτούς το 2050 τα άτομα σε ηλικία 60 ετών θα έχουν αγγίξει τα 2 δισεκατομμύρια. Τα ηλικιωμένα άτομα συχνά αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα και οι στόχοι της Αποκατάστασης (μέγιστη δυνατή λειτουργικότητα, ποιότητα ζωής) βρίσκουν απόλυτη εφαρμογή για την ιδιαίτερα αυξανόμενη αυτή ομάδα πληθυσμού.
Η δυνατότητα πρόσβασης των πολιτών σε υπηρεσίες Αποκατάστασης, σύμφωνα με την Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για την Αναπηρία (2011) αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα.
Η νέα συνθήκη καθορίζει τις νομικές υποχρεώσεις στα κράτη για την προώθηση και την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Δεν δημιουργεί νέα δικαιώματα.
Στις 3 Δεκεμβρίου του 2013 αναρτήθηκαν στο ιστότοπο της ΠΟΥ σαν εορτασμός για την διεθνή ημέρα των ατόμων με αναπηρία, οι Διεθνείς προοπτικές για τα άτομα με κακώσεις νωτιαίου μυελού (InternationalPerspectivesonSpinalCordInjuries, IPSCI). Η ΠΟΥ επέλεξε τα άτομα με κακώσεις νωτιαίου μυελού και σε συνεργασία με την Διεθνή Εταιρεία Κακώσεων Νωτιαίου μυελού (International Spinal Cord Society, ISCoS) ήρθε να συνεχίσει την παγκόσμια έκθεση για την αναπηρία της ΠΟΥ του 2011 (WorldReportonDisability).
Μπορεί τα άτομα με κακώσεις νωτιαίου μυελού να αποτελούν μικρο ποσοστό των ατόμων με αναπηρία (το 0,1% του πληθυσμού σε αντίθεσή με το 10-15% του συνολικου αριθμού ατόμων με αναπηρία) είναι όμως η πλέον αντιπροσωπευτική ομάδα ατόμων με σοβαρή αναπηρία και αποτελούν την σημαντικότερη πρόκληση για τα συστήματα υγείας αλλά και τις κοινωνικές δομές. Τα άτομα με κακώσεις νωτιαίου μυελού είναι εκείνη η ομάδα ατόμων που θα αναδείξει με τον καλύτερο τρόπο τα αρνητικά, τα ελείμματα αλλά και τα πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες των εξειδικευμένων τομέων της ιατρικής επιστήμης και τεχνολογίας, του συστήματος υγείας, των δομών παροχής υπηρεσιών Αποκατάστασης, αλλά και του κοινωνικού ιστού. Αυτός είναι ο λόγος που και η ΠΟΥ επέλεξε να εστιάσει στην μικρή σχετικά ομάδα των ατόμων με παραπληγία και τετραπληγία μετά κάκωση νωτιαίου μυελού, αναδεικνύοντας και υποδεικνύοντας ένα “ιδανικό” μοντέλο κινητικής αναπηρίας.
Στο οπισθόφυλλο της εκδοσης για τις “Διεθνείς προοπτικές για τα άτομα με κακώσεις νωτιαίου μυελού” υπάρχει ένας από τους ομορφότερους ορισμούς της αναπηρίας έτσι όπως διατυπώνεται από τον LeninMorenoτον πρωην αντιπρόεδρο της Δημοκρατίας του Ισημερινού- Ecuador, ο οποίος είναι ο ίδιος παραπληγικός μετά πυροβολισμό και είχε προταθεί για το Νόμπελ Ειρήνης το 2012 (την χρονιά που τελικά το πήρε η Ευρωπαίκή Ένωση):
“Disability is not incapability, it is part of the marvelous diversity we are surrounded by. We need to understand that persons with disability do not want charity, but opportunities. Charity involves the presence of an inferior and a superior who, ‘generously’, gives what he does not need, while solidarity is given between equals, in a horizontal way among human beings who are different, but equal in their rights. We need to eliminate the barriers, construct a way to liberty: the liberty of being different. Thisistrueinclusion.”
«Η αναπηρία δεν είναι αδυναμία, είναι μέρος της θαυμάσιας ποικιλομορφίας που μας περικυκλώνει. Πρέπει να καταλάβουμε ότι τα άτομα με αναπηρία δεν θέλουν ελεημοσύνη, αλλά ευκαιρίες. Η φιλανθρωπία ενέχει την παρουσία ενός κατώτερου και ενός ανώτερου που, «γενναιόδωρα», δίνει ό, τι δεν χρειάζεται, ενώ η αλληλεγγύη δίνεται μεταξύ ίσων, με οριζόντιο τρόπο μεταξύ των ανθρώπων που είναι διαφορετικοί αλλά με ίσα δικαιώματα. Πρέπει να εξαλείψουμε τα εμπόδια, να κατασκευάσουμε έναν δρόμο για την ελευθερία: την ελευθερία να είσαι διαφορετικός. Αυτό είναι αληθινή ένταξη.”
Ημερομηνίες σταθμοί:
- 1982, Παγκόσμιο πρόγραμμα δράσης για τα άτομα με αναπηρία (μη δεσμευτική συνθήκη)
- 1994, Κανόνες ισότητας και ίσων ευκαιριών για τα άτομα με αναπηρίες (μη δεσμευτική συνθήκη)
- 2001, WHO. International classification of functioning, disability and health. Geneva, World Health Organization. (Σχήμα 1)
- 2006, Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (UNITED NATIONS: Convention on the Rights of Persons with Disabilities, CRPD)
- 2011, Έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για την Αναπηρία (World Report on Disability)
- 2013, Διεθνείς Προοπτικές για τα άτομα με κάκωση νωτιαίου μυελού (International Perspectives on Spinal Cord Injury)
Βιβλιογραφία
- WHO. International classification of functioning, disability and health. Geneva, World Health Organization, 2001.
- United Nations. Convention on the Rights of Persons with Disabilities. Geneva, United Nations, 2006 (http://www2.ohchr.org/ english/law/disabilities-convention.htm).
- WHO/World Bank. World report on disability. Geneva, World Health Organization, 2011.
- WHO/World Bank. International Perspectives on Spinal Cord Injury. Geneva, World Health Organizatιον,2013.
- World Health Organization. Ageing and life course. http:// www.who.int/ageing/en/ , 2009.
- Divanoglou A, Levi R. Incidence of traumatic spinal cord injury in Thessaloniki, Greece and Stockholm, Sweden: a prospective population-based study. Spinal Cord, 2009, 47:796-801. doi:http://dx.doi.org/10.1038/sc.2009.28 PMID:19350044
Σχήμα 1.
Διεθνής Ταξινόμηση Λειτουργικότητας, Ανικανότητας και Υγείας (Βίο – Ψύχο – Κοινωνικό μοντέλο ανικανότητας), WorldHealthOrganisation. International Classification ofFunctioning, Disability and Health: ICF: Geneva: WHO; 2001.
