Το HandTutor είναι ένα καινοτόμο σύστημα αποκατάστασης κινητικών διαταραχών άνω άκρων. Αποτελείται από ένα εργονομικό γάντι με ενσωματωμένους αισθητήρες κίνησης σε κάθε δάκτυλο και τον καρπό το οποίο συνδέεται σε υπολογιστή με το συνοδευτικό πακέτο λογισμικού MediTutor (εικόνα 1). Καταγράφοντας τις κινήσεις μέσω του γαντίου, το λογισμικό χρησιμοποιεί οπτικο-ακουστική ανάδραση ώστε να υποβοηθήσει τον ασθενή να επανεκπαιδεύσει τις λεπτές κινήσεις του χεριού του. Παράλληλα, ο θεραπευτής μέσω ειδικών δοκιμασιών μπορεί να παρακολουθεί την εξέλιξη του ασθενή και να προσαρμόζει κατάλληλα τη θεραπεία.

Το λογισμικό περιλαμβάνει ειδικά σχεδιασμένα παιχνίδια τα οποία προσφέρουν μια διαδραστική μορφή αποκατάστασης κατά την οποία ο ασθενής εκτελεί μια σειρά από θεραπευτικές ασκήσεις σύμφωνα με τα οπτικο-ακουστικά ερεθίσματα του κάθε παιχνιδιού, ενώ ο ψυχαγωγικός τους χαρακτήρας διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον και ενθαρρύνει τη συνεχή συμμετοχή του ασθενή.
Η αποκατάσταση μέσω HandTutor βασίζεται στην εκμάθηση και συντονισμό των λεπτών κινήσεων του άνω άκρου που επιτυγχάνονται μέσα από την εκτέλεση ενεργητικών κινήσεων σύμφωνα με τους στόχους που θέτει κάθε παιχνίδι και την παράλληλη απεικόνιση της προσπάθειας του ασθενή στον υπολογιστή (Σχήμα 2). Μέσω αυτής της οπτικής πληροφορίας (ανάδρασης), ο ασθενής είναι ενήμερος για το αποτέλεσμα της προσπάθειας του με αποτέλεσμα η επιβράβευση των επιτυχών προσπαθειών να εκπαιδεύει τις κινήσεις του χεριού του (πλαστικότητα εγκεφάλου). Το θεραπευτικό πρόγραμμα των παιχνιδιών στηρίζεται σε βασικές αρχές της φυσιοθεραπείας και εργοθεραπείας, ενώ ο θεραπευτής μπορεί να ρυθμίσει ένα πλήθος παραμέτρων ώστε να εξατομικεύσει τις ασκήσεις και να προσαρμόσει το επίπεδο της κινητικής ή γνωσιακής δυσκολίας ανάλογα με την πρόοδο του ασθενή.

Συνολικά 10 παιχνίδια είναι διαθέσιμα καθένα από τα οποία επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση διαφορετικών παραμέτρων της κινητικής διαταραχής, όπως είναι το εύρος, ταχύτητα και ακρίβεια κίνησης, ο οπτικο-κινητικός συντονισμός, ιδιοδεκτικότητα, γνωστικές λειτουργίες, κτλ. Ο θεραπευτής μπορεί επίσης να προσδιορίσει το επιθυμητό μέγιστο εύρος κίνησης και να ορίσει τα δάκτυλα ή τον καρπό που θα συμμετέχουν σε κάθε παιχνίδι ή να ορίσει συνδυαστικές κινήσεις δακτύλων και καρπού. Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένα παιχνίδια απαιτούν δύο παίκτες οπότε ο ασθενής είτε παίζει ενάντια στον υπολογιστή ή φοράει ένα δεύτερο γάντι στο αντίθετο χέρι του ή ακόμη μπορεί να παίξει ενάντια στον θεραπευτή ή σε δεύτερο ασθενή.

Μια δεύτερη λειτουργία του συστήματος είναι η δυνατότητα ποσοτικής αξιολόγησης της αποκατάστασης των ασθενών.  Ειδικές δοκιμασίες επιτρέπουν στο θεραπευτή να υπολογίσει διάφορες κινηματικές παραμέτρους, όπως το παθητικό και ενεργητικό εύρος κίνησης, την ταχύτητα και ρυθμικότητα της κίνησης, κτλ. Τα αποτελέσματα των δοκιμασιών καταγράφονται συστηματικά από το λογισμικό, απεικονίζονται σε ειδικά γραφήματα (εικόνες 3α και β) και αποθηκεύονται στο φάκελο του ασθενή.

Η χρήση του HandTutor είναι απλή και μπορεί να πραγματοποιηθεί τόσο στο χώρο του θεραπευτή όσο και στο σπίτι του ασθενή υπό την καθοδήγηση του θεραπευτή. Το σύστημα είναι κατάλληλο για παιδιά από 5 ετών και ενηλίκους.

Επιγραμματικά, τα οφέλη για τον ασθενή μπορούν να συνοψισθούν ως ακολούθως:

• Εξατομικευμένη θεραπεία.
• Κίνητρο για συνεχή προσπάθεια.
• Δυνατότητα θεραπείας και στο σπίτι.
• Αποτελεσματικότερη αποκατάσταση.

 Για τον θεραπευτή, τα οφέλη περιλαμβάνουν:

• Προσαρμογή της θεραπείας στις ανάγκες και πορεία του ασθενή.
• Χρήση σύγχρονων μεθόδων και εργαλείων στην αποκατάσταση.
• Συστηματική καταγραφή κινηματικών παραμέτρων.
• Ποσοτική παρακολούθηση και αξιολόγηση.

 Ενδείξεις:

• Νευρολογικές παθήσεις, όπως εγκεφαλικά επεισόδια, εγκεφαλική παράλυση, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσος του Πάρκινσον, κ.α.
• Ορθοπαιδικές παθήσεις και μετεγχειρητική αποκατάσταση, όπως κατάγματα, επεμβάσεις επί των τενόντων κ.α.
• Αναπτυξιακές διαταραχές.

 Το σύστημα HandTutor έχει αξιολογηθεί σε μια σειρά κλινικών δοκιμών σε εγκεφαλικά επεισόδια, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται δοκιμές σε ορθοπαιδικά περιστατικά.

•  Το HandTutor κατασκευάζεται από την εταιρεία Meditouch και αντιπροσωπεύεται αποκλειστικά στην Ελλάδα από την Ostracon (www.ostraconmed.com). Τους επόμενους μήνες αναμένονται αντίστοιχοι αισθητήρες για ώμο, αγκώνα, γόνατο και ποδοκνημική τα οποία επίσης θα συνδέονται στο λογισμικό MediTutor.